การสืบพันธุ์

[manaza]

การสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต

การสืบพันธุ์ แบ่งเป็น 2 แบบ คือ
1. แบบไม่อาศัยเพศ (Asexual Reproduction)
2. แบบอาศัยเพศ (Sexual Reproduction)
การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ
1. การแตกหน่อ คือ สิ่งมีชีวิตที่สร้างหน่อขึ้นมาได้และหน่อนั้น
จะเจริญขึ้นถึงระยะหนึ่ง แล้วจะหลุดออกและเจริญเป็นตัวใหม่ที่
สมบูรณ์เหมือนตัวเดิม
2. การสร้างสปอร์ เช่น เห็ด รา จะสร้างสปอร์โดยส่วนใดส่วน
หนึ่งของเซล เมื่อสปอร์แก่จะปลิวไปตามที่ต่าง ๆ ที่มีสภาพ
เหมาะสมและจะงอกเป็นชีวิตใหม่
3. รีเจเนอเรชัน (Regeneration)
ส่วนมากพบในสัตว์ชั้นต่ำไม่มีกระดูก และในระยะเอมบริโอ
ของไฮดรา ซีแอนนีโมนี พลานาเรีย และปลาดาว รีเจเนอเรชันคือ
การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ จะมีการสร้างส่วนของร่างกายที่
ขาดหายไปขึ้นมาใหม่ เช่น การงอกของหางจิ้งจก
4. การแบ่งออกเป็นสองส่วน โปรติสต์ที่สืบพันธุ์โดยการแบ่ง
ออกเป็นสองส่วน เช่น พารามีเซียม อมีบา และยูกลีนา
5. การเพิ่มจำนวนเซล การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของสิ่งมี
ชีวิตต้องมีการแบ่งเซลไมโทซิส (mitosis) คือ การแบ่งเซลจาก 1
เซล เป็น 2 เซล โดยส่วนประกอบต่าง ๆ ของเซลใหม่เหมือน
เซลเดิมทุกประการ
ขั้นตอนการแบ่งเซลแบบไมโทซิส
1. เซลจะต้องสร้างไซโทพลาสซึมและส่วนประกอบต่าง ๆ
ภายในไซโทพลาสซึมเพิ่มขึ้น จนกระทั่งมีขนาดใหญ่ขึ้นเกือบ
เท่าตัว
2. มีการสร้างโครโมโซมเพิ่มอีก 1 ชุด
3. มีกระบวนการแยกโครโมโซม 2 ชุด
4. มีการแบ่งไซโทพลาสซึมของเซลเดิมออกเป็น 2 ส่วน
ระยะต่าง ๆ ของไมโทซิส แบ่งเป็น
1. ระยะอินเตอร์เฟส เซล ยังมีเยื่อหุ้มนิวเคลียสอยู่ เป็นระยะที่
เส้นใยโครมาทิดยังติดกันตรงเซนโทรเมียร์ (Centromere) หรือไค
เนโทคอร์ (chinetochore)
2. ระยะโพรเฟส ระยะที่เห็นแท่งโครมาทิดชัดเจนและเยื่อหุ้ม
นิวเคลียสจะค่อย ๆ สลายตัว เซนตริโอลจะสร้างใยโปรตีนไมโท
ทิกสปินเดิล (mitoticspindle) ไปเกาะที่เซนโทรเมียร์ของแต่ละ
โครโมโซม
3. ระยะเมทาเฟส เห็นโครโมโซมชัดเจนที่สุด เซนโทรเมียร์แต่
ละโครโมโซมแบ่งตัว และโครมาทิดพร้อมจะแยกตัว
4. ระยะแอนาเฟส โครมาทิดของโครโมโซมถูกดึงโดยไมโท
ทิกสปินเดิลให้แยกออกจากกัน แล้วเคลื่อนที่ในทิศทางตรงข้าม
5. ระยะเทโลเฟส กลุ่มของโครมาทิดแยกจากกัน เป็น
โครโมโซมของเซลใหม่ แต่ละกลุ่มจะมีเยื่อหุ้มจนในที่สุดจะมี
สภาพเหมือนระยะอินเตอร์เฟส
การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ
เป็นการสืบพันธุ์ที่มีการรวมตัวของนิวเคลียสของเซลสืบพันธุ์
สองเซลเข้าด้วยกัน เรียกว่า การปฏิสนธิ (Fertilization) ปฏิสนธิ
แล้วจะได้ไซโกต (Zygote) โครโมโซมที่มีลักษณะเหมือนกันเป็น
คู่ ๆ คือ ฮอโมโลกัสโครโมโซม (homologus chromosome)
เซลดิพลอยด์ (diploid cell) คือ เซลที่มีโครโมโซมอยู่เป็นคู่
ใช้สัญญลักษณ์ "2n" แทนจำนวนโครโมโซมทั้งหมด จำนวน
โครโมโซมในเซลสืบพันธุ์ n เซล ที่มีโครโมโซมชุดเดียวกัน
เรียกว่า เซลแฮพลอยด์ (haploid cell) หรือโมโนพลอยด์
(monoploid)
การสร้างเซลสืบพันธุ์
เซลสืบพันธุ์มีการแบ่งได้ 2 แบบ คือ
1. ไมโอซิส (meiosis) เซลสืบพันธุ์จะแบ่งเหลือจำนวน
โครโมโซมเพียงชุดเดียว
2. ไมโทซิส (meitosis) เป็นการแบ่งเซลครั้งเดียวจาก 1 เซล
เป็น 2 เซล แต่ละเซลมีโครโมโซมจำนวนเท่าเดิม